Zawód czy powołanie, czyli jak być nauczycielem współcześnie?

Zawód czy powołanie, czyli jak być nauczycielem współcześnie?

W prasie coraz częściej pojawiają się informacje na temat braków kadrowych w szkołach. Jeszcze parę lat temu taka sytuacja wydawałaby się kuriozalna, dziś dyrektorom szkół coraz trudniej skompletować kadrę, szczególnie w szkołach technicznych .Z zawodu w ostatnim czasie odeszło wiele osób. Z czego to wynika? Czy tylko niskie zarobki są powodem takiego stanu rzeczy? Na co narzekają sami nauczyciele, co im przeszkadza, a bez czego nie wyobrażają sobie życia? No i najważniejsze, co to znaczy być nauczycielem współcześnie? Oto krótki przewodnik po jednym z najstarszych zawodów świata. Każdy z nas miał w swoim życiu nauczyciela, który był dla niego autorytetem i drogowskazem. Czy w czasach współczesnych to jeszcze możliwe?

Nauczycielem być…

Nauczyciel powinien umieć przekazywać wiedzę, być sprawiedliwy, empatyczny, pełen zaraźliwego optymizmu, a jednocześnie imponujący młodym ludziom. Niemożliwe, a jednak. Przez lata narosło wiele nowych oczekiwań wobec nauczycieli. To zawód, który wymaga ciągłego dokształcania się, zdobywania wiedzy, podnoszenia swoich kwalifikacji. Nauczyciel powinien nadążać za kolejnym młodym pokoleniem, by znaleźć z nim wspólny język. Nauczanie zdalne pokazało jednak, że nawet doświadczeni i starsi pedagodzy sprostali wymaganiom nauczania na odległość. Jakie kwalifikacje ( prócz umiejętności dostosowania się do danych okoliczności) musi posiadać młody człowiek, który pragnie zostać nauczycielem? Oczywiście musi mieć wykształcenie wyższe z przygotowaniem pedagogicznym. To ostatnie to niezwykle istotny warunek, by stanąć przy tablicy. Nauczyciel powinien być opanowany, spokojny, ale też wymagający. W zawodzie tym uzyskuje się kolejne stopnie awansu zawodowego, zdaje egzaminy, bądź prezentuje swoje osiągnięcia przed komisją. To powoduje, że nauczyciel musi ciągle się rozwijać i dokształcać. W zawodzie tym uzyskuje się stopnie nauczyciela stażysty, kontraktowego, mianowanego i dyplomowanego. Nie od razu można uzyskać tytuł nauczyciela dyplomowanego. Musi upłynąć kilka lat, należy odbyć staż i zdać egzamin przed specjalnie do tego powołaną komisją. Średnia pensja nauczyciela zależy również od stopnia awansu. Najmniej zarabia nauczyciel stażysta ( co skutecznie zniechęca młodych ludzi po studiach do wybrania tego zawodu), najwięcej nauczyciel dyplomowany. Badania pokazują, że wśród nauczycieli jest najwięcej studentów studiów podyplomowych, a to dobitnie pokazuje, że nauczyciel musi ciągle poszerzać swoje kwalifikacje. Pozwala mu to jednak uczyć dodatkowych przedmiotów.

Zalety bycia nauczycielem.

Są osoby, które nie wyobrażają sobie innego zawodu, z oddaniem przekazują wiedzę i wychowują dzieci lub młodzież. Wiele zależy od kompetencji i charakteru samych pedagogów. Uczniowie cenią wychowawców i nauczycieli szczerych, sprawiedliwych, zaangażowanych w swoją pracę, a jednocześnie pełnych poczucia humoru i życzliwych wobec innych. Inaczej pracuje się z dziećmi, jeszcze inaczej z nastolatkami czy starszą młodzieżą. Dobry nauczyciel jest też dobrym psychologiem. Potrafi doradzić, wysłuchać, jest dyskretny, ale pomocny. Nie tylko kwestia nauczania i przygotowania do egzaminów zewnętrznych odgrywa ważną rolę we współczesnej szkole. Obecnie kładzie się duży nacisk na relacje międzyludzkie i umiejętność przejścia do pracy stacjonarnej. Osoby, które chcą pracować w tym zawodzie, muszą mieć świadomość, że dobry nauczyciel to także dobry psycholog, zdający sobie sprawę z aktualnych problemów, potrzeb swoich uczniów. Jakie są zatem zalety tej pracy? Obcowanie z młodymi ludźmi może być rozwijające i pasjonujące. Uczniowie potrafią wyrazić swoją wdzięczność, doceniają pedagogów zaangażowanych i wytrwałych. Moment, kiedy efekty pracy nauczyciela w postaci wysokich wyników na egzaminach zewnętrznych, są widoczne, to czas niezwykły. Wielu nauczycieli podkreśla, że dla takich chwil jest się nauczycielem i warto zmagać się z trudnościami. Praca z młodzieżą sprawia, że każdy dzień jest inny, a nuda nikomu nie grozi. Sami nauczyciele podkreślają, że praca z młodym człowiekiem wpływa na nich pozytywnie, dodaje energii, zapału, a nawet odmładza. Mimo iż prasa nagłaśnia zazwyczaj historie uczniów wulgarnych, niedostosowanych, agresywnych to są to wyjątki. Nauczyciele stykają się zazwyczaj z mądrymi, ciekawymi świata i sympatycznymi ludźmi, którzy bywają inspirujący. Dla niektórych zaletą tego zawodu są wakacje letnie oraz zimowe ferie, choć mało kto zdaje sobie sprawę, że w szkołach technicznych odbywają się także w tym czasie egzaminy potwierdzające kwalifikacje w zawodzie. Dyrektor placówki może również w tym okresie wyznaczyć nauczycielowi dodatkowe zadania.

Wady bycia nauczycielem.

Nie wszyscy mają predyspozycje do bycia nauczycielem, tak jak nie wszyscy mogą być prawnikami czy lekarzami. Nie każdy nauczyciel czuje się dobrze w tego typu profesji, stąd wiele rezygnacji. Zasadniczą wadą bycia pedagogiem jest ciągłe ocenianie przez innych. Przede wszystkim przez uczniów i ich rodziców. Autorytet nauczyciela drastycznie spadł, opinia publiczna niezbyt przychylnie odnosi się do pracy belfrów. Ostatni duży strajk nauczycieli jasno pokazał, że obywatele naszego kraju dość negatywnie oceniają pracę nauczycieli. Dla wielu pedagogów to frustrujące. Kolejnym negatywnym aspektem pracy w szkole są niskie zarobki. Młodzi ludzie, tuż po studiach, głównie z tego powodu nie decydują się na wybór tego zawodu. Nawet nauczyciel dyplomowany, z wieloletnim doświadczeniem, zarabia mniej niż w innych profesjach. To sprawia, że nie wszyscy doceniają zawód nauczyciela i nie dostrzegają, jak wielką stratę odniesie polskie szkolnictwo, jeśli coraz to więcej doświadczonych nauczycieli zmieni zawód na inny. Nauczyciele często czują się niedocenieni, a to budzi ich frustrację i niezgodę na taki stan rzeczy. Nie zgadzają się również na wszechobecną biurokrację, z której słynie praca w szkole. Protokoły zebrań, teczki wychowawcy, rozkłady materiału nauczania to nie abstrakcyjne pojęcia, a rzeczywistość szkolna. I najważniejsza wada, o której mówi niewiele osób. Nauczyciel pracuje także wtedy, gdy opuszcza mury szkoły. W domu sprawdza sprawdziany, kartkówki, przygotowuje się do zajęć, analizuje przyczyny niepowodzeń uczniowskich, wypełnia dokumentację szkolną. Do tego popołudniowe rady pedagogiczne, szkoleniowe, spotkania z rodzicami, zajęcia dodatkowe ( często nieodpłatne). Doskonale widzą to domownicy i osoby, które mają nauczycieli wśród swoich przyjaciół. Zawód ten bywa niedoceniony, nie tylko przez niskie zarobki, ale społeczny brak akceptacji. Warto spojrzeć na zawód nauczyciela nieco inaczej, nie tylko przez pryzmat własnych doświadczeń z placówką szkolną.

Dużo się mówi i pisze na temat tego, jaki powinien być idealny, współczesny nauczyciel. Mało kto zdaje sobie jednak sprawę z tego, jak duże są społeczne oczekiwania wobec tej profesji. Czy zatem dzisiaj można mówić o pasji? Czy zawód ten może być jeszcze pasją? Myślę, że każdy nauczyciel odpowie na to pytanie inaczej. Wszystko zależy od charakteru, osobowości, stosunku do innych, ale też typu szkoły, w której pracuje pedagog. Inaczej wygląda praca z dziećmi, jeszcze inaczej z uczniami szkoły podstawowej , technikum czy liceum. Dlaczego tak wielu nauczycieli szkół technicznych odeszło w ostatnim czasie z zawodu? Trudno jest realizować zajęcia praktyczne czy przedmioty zawodowe, kiedy nie ma nauczyciela – specjalisty. Być może ta negatywna sytuacja z brakiem kadry wpłynie na poprawę sytuacji nauczycieli? Czy ich żądania i postulaty są rzeczywiście bezzasadne? A może to grupa najbardziej roszczeniowa? Jedno jest pewne. Zawód nauczyciela zawsze budził skrajne emocje. Jedni wypowiadali się na ich temat pozytywnie, inni negatywnie. Współczesność niestety przychyla się do tej drugiej opcji. Może czas na zmianę?

Zbliża się Dzień Edukacji Narodowej. Święto wszystkich nauczycieli i pracowników oświaty. Może zamiast krytykować i oceniać belfrów warto dowiedzieć się, jak rzeczywiście wygląda praca nauczyciela. Zmiana sposobu myślenia o danej profesji to punkt wyjścia do dalszych reform.

Dodaj komentarz